ماانسان ها روز وشب در زندگی روزمره ی خود درحال تکاپو وجستجو هستیم که دردنیای مدرنیته وماشینی این تکاپوهارنگ مادیات به خود گرفته اند.روزها وشب هارا درحال دویدن هستیم ودر ترافیک مشکلات مادی خودمان راغرق نموده ایم وهمه ی این جنب وجوش ها در پی آرامش وآسایش است.گاهی برخی چیزها همچون چشم وهمچشمی ومعضلاتی ازاین دست مارا دچاررقابت های مالی ناآگاهانه بااطرافیان میکند و گاهی این معضلات که میتوان از آن ها به عنوان بیماری های جامعه یاد کرد مارااز اصل بودنمان دراین دنیا دور میکند.گاهی چک وپول ووام ومواردی ازاین دست چنان مارا مشغول خود میکند که یادمان میرود در مزرعه ای زندگی میکنیم که باید بااعمال خوبمان توشه ای خوب برای فصل برداشتمان (آخرت)آماده کنیم .گاهی مسائل دنیوی ماراازیاد خدا دورمی سازد.از معنویات به سمت مادیات حرکت میکنیم.نیاز اصلی برای ایجاد آرامش وآسایش یاد خداوند بخشنده ومهربانی است که نعمت دهنده وروزی رسان است.گاهی پول آنقدر برایمان مهم میشود که حق دیگران را حق خود میدانیم وزحقوق مردم راپایمال میکنیم در حالی که اگر ازخواب غفلت بیدار شویم آگاه خواهیم شد دنیا دنیا ی فانی است وجاییست برای ایثار وگذشت ومهربانی.گاهی ناخوداگاه مسائل زندگی که بعضی هاساخته ی خودمان است چنان مارادچار خود میکند که نماز هایمان قضا میشود.برای مثال تلویزیون که ساخته خود ماست آنقدر مارادچار خود کرده که گاهی دیدن یک فیلم مارااز نماز اول وقت دور میسازد واولویت را به چیزی میدهیم که دنیاییست ویا گاهی مهمانی هایمان در شب طولانی میشود وهیچکس در آن جمع نماز خودرا برپانمیدارد.فقط کمی تامل ونگاه لازم است تا بتوانیم بایاد خدا آرامش کسب کنیم نهاینکه آرامش رادر چیزهای دنیوی جستجو کنیم...
حدیث (1) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :لا تَزالُ اُمَّتى بِخَيرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَكاةَ وَقَروا الضَّيفَ... ؛
امّتم همواره در خير و خوبى اند تا وقتى كه يكديگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زكات بدهند و ميهمان را گرامى بدارند...
امالى طوسى، ص 647، ح 1340
حدیث (2) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلصَّلاةُ مِفتاحُ كُلِّ خَيرٍ؛
نماز كليد همه خوبی هاست.
الفردوس، ج 2، ص 404، ح 3796
حدیث (3) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَةُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛
نماز در اول وقت خشنودى خداوند، ميان وقت رحمت خداوند و پايان وقت عفو خداوند است.
سنن الدار قطنى، ج 1، ص 201، ح 974
حدیث (4) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَيُّهَا النّاسُ اِنَّ المُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ يُناجى رَبَّهُ تَبارَك وَتَعالى فَليَعلَم بِما يُناجيهِ؛
اى مردم همانا نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بزرگ و بلند مرتبه اش مناجات مى كند، پس بايد بداند چه مى گويد.
مسند ابن حنبل، ج 2، ص 129
حدیث (5) امام على عليه السلام :
لَو يَعلَمُ المُصَلّى ما يَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛
اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.
غررالحكم، ج 5، ص 116، ح 7592
حدیث (6) امام على عليه السلام :
اُنظُر فيما تُصَلّى وَعَلى ما تُصَلّى اِن لَم يَكُن مِن وَجهِهِ وَحِلِّهِ فَلا قَبولَ؛
بنگر در چه (لباسى) و بر چه (چيزى) نماز مى گزارى، اگر از راه صحيح و حلالش نباشد، قبول نخواهد بود.
تحف العقول، ص 174
حدیث (7) امام صادق عليه السلام :
مَن قَبِلَ اللّه مِنهُ صَلاةً واحِدَةً لَم يُعَذِّبهُ وَمَن قَبِلَ مِنهُ حَسَنَهً لَم يُعَذِّبهُ؛
خداوند از هر كس يك نماز و يا يك كار نيك را قبول كند، عذابش نمى نمايد.
كافى، ج 3، ص 166، ح 11
حدیث (8) امام صادق عليه السلام :
تَسبيحُ فاطِمَةَ عليهاالسلام فى كُلِّ يَومٍ فى دُبُرِ كُلِّ صَلاةٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِن صَلاةِ اَلفِ رَكعَةٍ فى كُلِّ يَومٍ؛
تسبيحات فاطمه زهرا عليهاالسلام در هر روز پس از هر نماز نزد من محبوب تر از هزار ركعت نماز در هر روز است.
كافى، ج 3، ص 343، ح 15
حدیث (9) امام صادق عليه السلام :
سَجدةُ الشُكرِ واجِبَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَكَ وَتُرضى بِها رَبَّكَ وَتُعجِبُ المَلائِكَةَ مِنكَ... ؛
سجده شكر برهرمسلمانى واجب است،با آن نمازت را كامل و پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را به شگفتى مى آورى.
التهذيب، ج 2، ص 110، ح 183
حدیث (10) امام صادق عليه السلام :
يُعرَفُ مَن يَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: يُنظَرُ اِلى اَصحابِهِ مَن هُم؟ وَاِلى صَلاتِهِ كَيفَ هىَ؟ وَفى اَىِّ وَقتٍ يُصَلّيها؟؛
كسى كه از حق دَم مى زند با سه ويژگى شناخته مى شود: ببينيد دوستانش چه كسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
محاسن، ج 1، ص 396، ح 885
حدیث (11) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلصَّلاةُ مِن شَرائِعِ الدّينِ وَ فيها مَرضاةُ الرَّبِّ عَزَّوَجَلَّ وَ هِىَ مِنهاجُ النبياءِ وَ لِلمُصَلّى حُبُّ المَلائِكَةِ وَ هُدىً و ايمانٌ وَ نورُ المَعرفَةِ وَ بَرَكَةٌ فِى الرِّزقِ؛
نماز، از آيين هاى دين است و رضاى پروردگار، در آن است. و آن راه پيامبران است. براى نمازگزار، محبت فرشتگان، هدايت، ايمان، نور معرفت و بركت در روزى است.خصال، ص 522، ح 11
حدیث (12) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
ثَلاثٌ لَو يَعلَمُ النّاسُ ما فيهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَةٍ حِرصا عَلى ما فيهِنَّ مِن الخَيرِ وَ البَرَكَةِ: اَلتَّذينُ بِالصَّلاةِ وَ التَّهجيُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاةُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چيز است كه اگر مردم آثار آن را مى دانستند، به جهت حريص بودن به خير و بركتى كه در آنها هست، به قرعه متوسل مى شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.كنزالعمّال، ح 43235
حدیث (13) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اِعلَموا اَنَّ اللّه تعالى قَد فَرَضَ عَلَيكُم الجُمُعَةَ فَمَن تَرَكَها فى حَياتى وَ بَعدَ مَماتى وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه شَملَهُ وَ لا بارَكَ لَهُ فى اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاةَ لَهُ اَلا وَ لا زَكاةَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَكَةَ لَهُ حَتّى يَتوبَ؛
بدانيد كه خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان كه در زندگى و پس از مرگ من، از روى سبك شمردن و يا انكار، آن را ترك كنند، با وجود اين كه پيشواى عادلى دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در كارشان بركت ندهد، آگاه باشيد نه زكات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذيرفته است. بدانيد كه زندگى آنان بركتى نخواهد داشت، مگر توبه كنند.عوالى اللالى، ج 2، ص 54، ح 146
حدیث (14) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
عن زيد بن خالدٍ الجُهَنّى: ما كانَ رَسُولُ اللّه صلى الله عليه و آله يَخرُج مِن شَى ءٍ لِشَى ءٍ مِنَ الصَّلَواتِ حَتّى يَستاكَ ؛
زيد بن خالد جُهَنى: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از هيچ نمازى به نماز ديگر مشغول نمى شدند، مگر اين كه در اين فاصله مسواك مى زدند.المعجم الكبير، ج 5، ص 254، ح 5261
حدیث (15) امام على عليه السلام :
اَلنَّظيفُ مِنَ الثِّيابِ يُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاةِ؛
لباس پاكيزه غم و اندوه را برطرف مى كند و باعث پاكيزگى نماز است.
كافى، ج 6، ص 444، ح 14
حدیث (16) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلا اُخبِرُكُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصّيامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَينِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَينِ هِىَ الحالِقَةُ؛
آيا به چيزى با فضيلت تر از نماز و روزه و صدقه (زكات) آگاهتان نكنم؟ و آن اصلاح ميان مردم است، زيرا تيره شدن رابطه بين مردم ريشه كن كننده دين است.
نهج الفصاحه، ح 458
حدیث (17) امام صادق عليه السلام :
كونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَيرِ اَ لسِنَتِكُم، لِيَرَوا مِنكُم الوَرَعَ وَ الجتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الخَيرَ، فَاِنَّ ذلِكَ داعيَةٌ؛
مردم را به غير از زبان خود، دعوت كنيد، تا پرهيزكارى و كوشش در عبادت و نماز و خوبى را از شما ببينند، زيرا اينها خود دعوت كننده است.
كافى، ج 2، ص 78، ح 14
حدیث (18) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لاتَنظُروا إِلى كَثرَةِ صَلاتِهِم وَصَومِهِم وَ كَثرَةِ الحَجِّ وَالمَعروفِ وَطَنطَنَتِهِم بِاللَّيلِ، وَلكِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَديثِ وَأَداءِ المانَةِ؛
به زيادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نكنيد، بلكه به راستگويى و امانتدارى آنها توجه كنيد.بحارالأنوار، ج 75، ص 114، ح 5
حدیث (19) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
ثَلاثٌ لَو يَعلَمُ النّاسُ ما فيهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَةٍ حِرصا عَلى ما فيهِنَّ مِن الخَيرِ وَ البَرَكَةِ: اَلتَّذينُ بِالصَّلاةِ وَ التَّهجيُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاةُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چيز است كه اگر مردم آثار آن را مى دانستند، به جهت حريص بودن به خير و بركتى كه در آنها هست، به قرعه متوسل مى شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.كنزالعمّال، ح 43235
حدیث (20) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
مَنِ اغتابَ مُسلِما أَو مُسلِمَةً لَم يَقبَلِ اللّه صَلاتَهُ وَلاصيامَهُ أَربَعينَ يَوما وَلَيلَةً إِلاّ أَن يَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ؛
هر كس از مرد يا زن مسلمانى غيبت كند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نپذيرد مگر اين كه غيبت شونده او را ببخشد.بحارالأنوار، ج 75، ص 258، ح 53
حدیث (21) امام باقر عليه السلام :
لَمّا قالَ لَهُ رَجُلٌ إِنّى ضَعيفُ العَمَلِ قَليلُ الصَّلاةِ قَليلُ الصَّومِ وَلكِن أَرجو أَن لا آكُلَ إِلاّ حَلالاً وَلا أَنكَحَ إِلاّ حَلالاً: وَأَىُّ جِهادٍ أَفضَلُ مِن عِفَّةِ بَطنٍ وَفَرجٍ؟!؛
در پاسخ به كسى كه عرض كرد: من در عمل ناتوانم و نماز و روزه كم به جا مى آورم اما سعى مى كنم جز حلال نخورم و جز با حلال نزديكى نكنم فرمودند: چه جهادى برتر از پاك نگهداشتن شكم و شرمگاه؟!محاسن، ج 1، ص 292، ح 448
حدیث (22) امام صادق عليه السلام :
لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصيامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَكَهُ استَوحَشَ، وَلكِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَديثِ وأداءُ الأمانَةِ؛
فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد.كافى، ج 2، ص 104، ح 2
حدیث (23) امام حسن عسكری علیه السلام:
لَیسَتِ العِبادَةُ كَثرَةَ الصیّامِ وَ الصَّلوةِ وَ انَّما العِبادَةُ كَثرَةُ التَّفَكُّر فی أمر اللهِ؛
عبادت كردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلكه (حقیقت) عبادت، زیاد در كار خدا اندیشیدن است.
تحف العقول، ص448
حدیث (24) امام صادق علیه السلام:
أَقرَبُ ما یَكُونُ العَبدُ إلَی اللهِ وَ هُوَ ساجِدٌ؛
نزدیكترین حالات بنده به پروردگارت حالت سجده است.ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
حدیث (25) امام صادق علیه السلام:
اثافى الاسلام ثلاثة: الصلوة و الزكوة و الولایة،لا تصح واحدة منهن الا بصاحبتیها؛
سنگهاى زیربناى اسلام سه چیز است: نماز، زكات و ولایت كه هیچ یك از آنها بدون دیگرى درست نمى شود.كافى جلد2، ص 18
حدیث (26) امام صادق علیه السلام:
اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّكاةِ یَعنى الفِطرَة كَما اَنَّ الصَّلوةَ عَلَى النَّبِى (ص) مِن تَمامِ الصَّلوةِ؛
تكمیل روزه به پرداخت زكاة یعنى فطره است، همچنان كه صلوات بر پیامبر (ص) كمال نماز است.وسائل الشیعه، ج 6 ص 221
حدیث (27) امام كاظم علیه السلام:
اَفضَلُ ما یَتَقَرَّبُ به العَبدُ اِلی اللهِ بَعدِ المَعرِفَةِ به، الصَلوةُ؛
بهترین چیزی كه بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می كند، نماز است.
تحف العقول،ص455
حدیث (28) امام علی علیه السلام:
لِكُلِّ شَیءٍ وَجهٌ وَ وَجهُ دینِكم الصَّلاةُ؛
هر چیز دارای سیماست، سیمای دین شما نماز است.
بحار الانوار، ج82، ص227
حدیث (29) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لا یَنالُ شَفاعَتی مَن اَخَّرَ الصَّلوةَ بَعدَ وَقتِها؛
كسی كه نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهدرسید.
بحارالانوار، ج83، ص20
حدیث (30) امام محمدباقر علیه السلام:
مَن تَرَكَ الجَماعَةَ رَغبَةً عَنها وَ عَن جَماعَةِ المُسلِمینَ مِن غَیرِ عِلَّةٍِ فَلا صَلاةَ لَه ؛
كسی كه از روی بی میلی،بدون عذر و علت نمازجماعت را كه اجتماع مسلمانان است ترك كند، نمازی برای او نیست.
امالی شیخ صدوق،ص290
حدیث (31) امام علی علیه السلام:
مَن صَلّی رَكعَتَینِ یَعلَمُ مایَقولُ فِیهما اِنصَرَفَ وَ لَیسَ بَینَه وَ بَینَ اللهِ - عَزَّ وَ جَلَّ - ذَنبٌ؛
هر كس دو ركعت نماز بخواند و بداند چه می گوید، از نماز فارغ می شود، درحالی كه میان او و میان خدای عز و جل گناهی نیست.
اصول وافی، ج2، ص100
حدیث (32) پيامبر صلى الله عليه و آله :
إِنَّ المُؤمِنَ هِمَّتُهُ فِي الصَّلاةِ وَالصِّيامِ وَالعِبادَةِ وَالمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِي الطَّعامِ وَالشَّرابِ كَالبَهيمَةِ؛
همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشيدن؛ مانند حيوانات.
تنبيه الخواطر،ج1، ص 94
حدیث (33) امام صادق عليه السلام :
لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصيامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَكَهُ استَوحَشَ ، وَلكِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَديثِ وَأداءُ الأمانَةِ؛
فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد.
كافى، ج2، ص 104، ح2
حدیث (34) امام على عليه السلام :
اَلنَّظيفُ مِنَ الثِّيابِ يُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاةِ؛
لباس پاكيزه غم و اندوه را مى برد و موجب پاكيزگى نماز است.
كافى، ج6 ، ص 444، ح 14
حدیث (35) امام صادق عليه السلام :
ما يَمنَعُ اَحَدَكُم اِذا دَخَل عَلَيهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنيا اَن يَتَوَضَّاَ ثُمَّ يَدخُلَ مَسجِدَهُ وَ يَركَعَ رَكعَتَينِ فَيَدعُوَ اللّه فيهِما؟ اَما سَمِعتَ اللّه يَقُولُ: «وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ»؟
چه چيز مانع مى شود كه هر گاه بر يكى از شما غم و اندوه دنيايى رسيد، وضو بگيرد و به سجده گاه خود رود و دو ركعت نماز گزارد و در آن دعا كند؟ مگر نشنيده اى كه خداوند مى فرمايد: «از صبر و نماز مدد بگيريد»؟
تفسير عياشى، ج 1، ص 59، ح 39
حدیث (36) امام صادق عليه السلام :
ما خَسِرَ وَ اللّه مَن اَتى بِحَقيقَةِ السُّجودِ ... وَلا بَعُدَ عَنِ اللّه اَبَدا مَن اَحسَنَ تَقَرُّبَهُ فِى السُّجودِ وَ لا قَرُبَ اِلَيهِ اَبَدا مَن اَساءَ اَدَبَهُ وَضَيَّعَ حُرمَتَهُ وَيَتَعَلَّقُ قَلبُهُ بِسِواهُ؛
سوگند به خدا ، هر كس كه حقيقت سجده را به جاى آورد ، زيان نكرد و كسى كه در سجده، به خوبى به خداوند نزديك شد، هرگز از خداوند دور نيست. و آن كه به {ساحت مقدس} او بى ادبى كرد و حرمتش را زير پا گذاشت ، و به غير او دل بست، هرگز به او نزديك نشد.
بحار الأنوار ، ج 75، ص 71، ح 34
حدیث (37) امام على عليه السلام :
كانَ رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله لا يُؤثِرُ عَلَى الصَّلاةِ عَشاءً وَ لا غَيرَهُ وَ كانَ اِذا دَخَلَ وَقتُها كَاَنـَّهُ لا يَعرِفُ اَهلاً وَ لا حَميما؛
رسول اكرم صلى الله عليه و آله چيزى مثل شام و غير آن را بر نماز مقدم نمى داشتند و هنگامى كه وقت نماز مى رسيد، گويى كه هيچ يك از اهل خانه و دوستان را نمى شناختند.
مجموعه ورام، ج 2، ص 78
حدیث (38) الغزالى فى احياء العلوم :
كانَ صلى الله عليه و آله لا يَجلِسُ اِلَيهِ اَحَدٌ و هُوَ يُصَلّى اِلاّ خَفَّفَ صَلاتَهُ و اَقبَلَ عَلَيهِ فَقالَ: اَ لَكَ حاجَةٌ؟ فَاِذا فَرَغَ مِن حاجاتِهِ عادَ اِلى صَلاتِهِ؛
هرگاه رسول اكرم صلى الله عليه و آله نماز مى خواندند و كسى نزد ايشان مى نشست، ايشان نماز خود را كوتاه مى كردند و به او رو مى نمودند و مى فرمودند: آيا خواسته اى دارى؟ و بعد از آن كه حاجت او را برآورده مى كردند، به نماز بر مى گشتند.
سنن النبى، ص 294
حدیث (39) پيامبر صلی لله عليه و آله :
يا عَلىُّ اِذا حَضَرَ وَقتُ صَلاتِكَ فَتَهَيَّ لَها وَ اِلاّ شَغَلَكَ الشَّيطانُ وَ اِذا نَوَيتَ خَيرا فَعَجِّل وَ اِلاّ مَنَعَكَ الشَّيطانُ عَن ذلِكَ ؛
اى على! هرگاه وقت نمازت رسيد، آماده آن شو وگرنه شيطان تو را سرگرم مى كند و هرگاه قصد [كار] خيرى كردى شتاب كن وگرنه شيطان تو را از آن باز مى دارد.
بحارالأنوار، ج 7، ص 29
حدیث (40) امام صادق عليه السلام :
فَضلُ الوَقتِ الاوّلِ عَلَی الأخیر كَفَضل الاخرةِ عَلَی الدُّنیا.
فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست.بحارالأنوار، ج 82، ص 359
نماز اول وقت از اموری است که بارها ائمه اطهار (ع) بدان تاکید نموده اند وبرپاداشتن نماز اول وقت ازاجرو پاداش بی پایانی برخوردار است.امام حسین (ع) درروز عاشورا نماز را اول وقت اقامه کردند واین خوددرس بزرگی است برماانسان ها کهبدانیم دربحرانی ترین زمانهاهم نماز اول وقت اهمیت والایی دارد.کسب وکار ومسائل روزمره ی زندگی باهمه ی اهمیتشان باز بسیار کوچکتر وحقیرتر ازنمازهستند که بخواهند اولویت نمازرابگیرند.پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:
نماز در اول وقت خشنودى خداوند، ميان وقت رحمت خداوند و پايان وقت عفو خداوند است.
در يكي از روزهاي پاييزي سال تحصيلي79-78، به يكي از مدارس ابتدايي دخترانه رفته بودم، دانش آموزان مشغول اقامه نمازظهر و عصر بودند. ناظم مدرسه در برپايي نماز نظارت مي كرد و ظاهراً متوجه حضور من نبود. دانش آموزان مرتب و منظم با چادرهاي سفيد مثل فرشتگان، پاك و معصوم، با خداي خود راز و نياز مي كردند. من هم نظاره گر اين همه پاكي و اخلاص شدم.
ناگهان ناظم مدرسه مثل اين كه متوجه چيزي شده باشد به داخل يكي از صف ها رفت و با خط كش بلندي كه در دست داشت، به پشت يكي از دانش آموزان درحال ركوع، ضربه محكمي زد. من تعجب كردم، ولي او مجدداً هنگام سجده اين كار را با عصبانيت تكرار كرد.
به آرامي جلو رفتم و هرچه دقت كردم علت تنبيه را نفهميدم. دانش آموز كه اشك در چشمانش حلقه زده بود، عكس العملي از خود نشان نداد و همچنان خالصانه مشغول ادامه نماز شد و سرانجام همراه با ساير دانش آموزان نماز را به پايان رساند.
سپس رو به طرف ناظم كرد و درحالي كه بغض گلويش را مي فشرد، پرسيد: «خانم، براي چي مرا زديد؟ مگر چه اشتباهي در نماز داشتم.» ناظم گفت: «بچه پررو، تازه مي پرسي چرا زدم؟! با صابون نماز مي خواني؟ مثل كلاغي كه به صابون نوك مي زند روي آن سجده مي كني.»
دانش آموز درحالي كه سنگ قشنگ سبز رنگ و خوش صيقلي در دست داشت، با تعجب نشان داد و گفت: «خانم، اين سنگ است كه به جاي مهر استفاده كردم!»
خانم ناظم كه تازه متوجه اشتباه خود شده بود، حيرت زده و درحالي كه رنگ به چهره نداشت، گفت: «مجبوري با سنگ نماز بخواني، مگر ما اين همه مهر براي شما آماده نكرده ايم.» سپس رو به من كرد و شروع به عذرخواهي كرد. دانش آموزان به كلاس رفتند. من در حضور ناظم از آن دانش آموز دلجويي كردم. از او پرسيدم: «اين سنگ خوش رنگ و زيبا را از كجا آوردي؟» او گفت: «تابستان گذشته براي ديدن اقوام به شهرستان داراب در استان فارس رفته بوديم و من اين سنگ را هنگام گردش در يكي از جاهاي تفريحي و ديدني نزديك آن شهر به نام چشمه گلابي پيدا كردم. چون به نظرم سنگ زيبا و جالبي آمد به جاي مهر نماز از آن استفاده مي كنم. امروز هم با خودم به مدرسه آوردم ولي نمي دانستم كه اين طوري مي شود.» به او گفتم: «تو دختر زرنگ و باهوشي هستي، چون به آفريده هاي خدا خوب توجه مي كني و نشانه اش پيدا كردن اين سنگ زيباست. باتوجه به اين كه در كلاس چهارم درس مي خواني زماني كه در درس علوم به بحث سنگ ها رسيديد هم مي تواني از آن استفاده كني.»
او خوشحال شد و با تشكر از من، به كلاس رفت.
انّ الذّین امنوا و عملوا الصّالحات و اقاموا الصّلوه و اتوا الزّكوه لهم اجرهم عند ربّهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون.
كسانی كه ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند و نماز را برپا داشتند و زكات را پرداختند مزدشان نزد پروردگارشان است و نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین میشوند. «بقره ، 277»
در برابر رباخواران ناسپاس و گنهكار، كسانی كه در پرتو ایمان، خودپرستی را ترك گفته و عواطف فطری خود را زنده كرده و علاوه بر ارتباط با پروردگار و برپا داشتن نماز، به كمك و حمایت نیازمندان میشتابند و از این راه از تراكم ثروت و به وجود آمدن اختلافات طبقاتی و به دنبال آن هزار گونه جنایت جلوگیری میكنند پاداش خود را نزد پروردگار خواهند داشت و در هر دو جهان از نتیجه عمل نیك خود بهرهمند میشوند. طبیعی است دیگر عوامل اضطراب و دلهره برای این دسته به وجود نمیآید خطری كه در راه سرمایهداران مفت خوار بود و لعن و نفرینهایی كه به دنبال آن نثار میشد برای این دسته نیست.
بالاخره از آرامش كامل برخوردار بوده، هیچگونه اضطراب و غمی نخواهد داشت.
علّت این كه عمل صالح، نماز، زكات، را با هم ذكر كرده این نیست كه هر كدام از اینها اگر تنها باشد پاداش ندارد زیرا اگر چنین باشد این آیه سبب كم ارزش كردن آنها میگردد، بلكه مقصود از یكجا ذكر كردن آنها این است كه بیشتر ترغیب به آنها شده و باعث اهمیّت و عظمت آنها گردد و یا منظور این است كه بفهماند اگر تمام اینها با هم انجام شوند پاداش آنها خیلی زیادتر است.
از پیامبر اكرم(ص) نقل شده كه فرمودند: «كسی كه بیدلیل در مسجد با مسلمانان نماز به جا نمیآورد، او را نماز(كامل) نباشد.»
همچنین فرمود: «نماز به جماعت سنت است اگرچه بر نوك نیزه باشد.» (كنایه از اینكه هرچند در سختترین شرایط باشد) و فرمود: «اگر درباره كسی كه در نماز جماعت شركت نمیكند پرسش شد، بگو: او را نمیشناسم.» (علامه مجلسی ذیل این روایت به نقل از امام صادق(ع) مینویسد: چنین كسی به عدالت شناخته نمیشود و غیبتش جایز میگردد و از وی باید كناره گرفت) (بحار، به نقل از النغلیه)
ترجیح نماز جماعت بر سایر امور
به نماز اول وقت خیلی مقیّد بود. یك روز در مجلس جشنی بودیم، نزدیك غروب بود كه من به اتفاق خانوادهام سراغ شهید را گرفتم و هرچه جستجو كردم، ایشان را ندیدم. بعد از مدتی ایشان آمدند، گفتم: «كجا بودید؟ ما خیلی وقت است منتظر شما هستیم.» شهید گفت: «دیدم موقع نماز است، رفتم مسجد و نماز خواندم.»
از امام محمد باقر(ع) پرسیده شد: آیا نماز جماعت واجب است؟ فرمود: «نماز واجب است و جماعت واجب نیست ولی سنت است و هر كس از روی اعراض و رویگردانی آن را ترك كند، بدون اینكه عذر و علتی داشته باشد، نمازی برای او نیست.(بحار، ج 85، ص 442)
استقبال از نماز جماعت
در مراسم مذهبی و ادعیه شركت میكرد و هر روز قرآن میخواند و تأكید داشت قرآن را با معنی بخوانید و بفهمید. همچنین در مورد نماز جمعه خیلی سفارش میكرد. صبوری و توجه به نماز از مهمترین خصوصیات او بود. همیشه سعی میكرد چند دقیقهای قبل از نماز در محل نمازخانه یا مسجد حضور پیدا كند و همیشه قبل از نماز دعا میخواند.
راوی: همسر شهید علی ترك جوكار
امام صادق(ع) فرمودهاند: «جماعت و اجتماع در نماز برای شناخت كسی است كه نماز میخواند از آن كس كه نماز(به جماعت) نمیخواند؛ و شناختن كسی كه بر اوقات نماز مواظبت میكند از كسی كه نماز را ضایع میگرداند و اگر نماز جماعت نبود كسی نمیتوانست به شایستگی كسی گواهی بدهد زیرا كسی كه نماز به جماعت نخواند نمازی برای او نیست مگر اینكه به دلیلی به جماعت نرود. (عللالشرایع، ج 2، ص 15)
جماعت در خط مقدم
در یكی از سنگرهای خط مقدم پنج شش نفری جمع شده بودیم، شهید چراغچی و شهید خادمالشریعه هم حضور داشتند، وضو گرفتیم و آماده خواندن نماز شدیم. شهید چراغچی معمولاً به شهید خادم اصرار میكرد كه جلو بایستد و شهید خادمالشریعه طفره میرفت. میگفت: «از من بهتر، شما هستید، شما باید امام جماعت باشید.» اما شهید ولیالله چراغچی قبول نمیكرد و به زور، او را جلو میانداخت و میگفت: «برادر خادم! شما در اینجا فرمانده هستید و باید در نزد خدا هم نماینده و امام ما باشید! یك طرفی كه نمیشود، باید هم فرمانده دنیایی ما و هم فرمانده آخرتیمان باشید.
راوی: سید محمد حسینی، همرزم شهیدان
امام علی(ع) روزی صبح ابودردا را در خواب یافت، او را صدا زد و فرمود: «تو را چه میشود؟» گفت: «مقداری از شب را بیدار بودم، به همین علت خوابیدم.»
امام(ع) فرمود: «آیا نماز جماعت صبح را ترك كردی؟» گفت: «آری.» امام(ع) فرمود: «ای ابودردا نماز جماعت عشا و صبح نزد من محبوبتر از این است كه مابین آن دو نماز بیدار باشم، شنیدم رسول خدا(ص) فرمود: اگر میدانستند در جماعت عشا و صبح چقدر فضیلت است، در آن حضور مییافتند، اگر چه چهار دست و پا باشند، زیرا این دو جماعت، بیدار ماندن مابین آن دو را جبران میكند.» ( بحار، ج85، ص442)
عبدالله بن مسعود میگوید: در اولین مرتبه كه از جریان امر رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آگاه شدم، هنگامی بود كه به همراه عموهایم با چند تن دیگر از قوم خود به قصد خرید اجناس وارد شهر مكه شدیم. و از جمله اجناسی كه در نظر داشتیم آن را تهیه كنیم عطر بود و ما را برای تحصیل این متاع به سوی عباس بن عبدالمطلّب راهنمایی كردند.
ما به جانب عباس رهسپار شدیم و او در نزدیكی چاه زمزم در نزدیكی خانه كعبه نشسته بود و ما هم پهلوی او نشستیم. در این هنگام مردی از درب صفا داخل مسجد شد كه رنگ او سفید متمایل به قرمزی بود، موی سرش تا وسط گوش كشیده شده و پیچیده مانند بود، دماغ او باریك و صاف و اندك برآمدگی داشت، چشمهایش سیاه و بزرگ بود، دندانهای سفید و برّاقی داشت، دستها و پاهای او درشت و مردانه بود، محاسن پُری داشت و از دو پارچهی سفید لباس پوشیده بود گویی كه ماهیست چهارده شبه و از افق برتابیده است.
این مرد خوش اندام وارد مسجد شد و در جانب راست او پسر نیكو رویی بود و در پشت سر آنان زنی آهسته قدم بر میداشت و خوب زینتهای خود را پوشیده بود این سه نفر به سوی سنگ آسمانی حجرالاسود آمدند و به ترتیب حجر را دست كشیده و بوسیدند و سپس هفت مرتبه خانه كعبه را طواف كردند. و بعد از طواف در مقابل رُكن ایستاده و شروع كردند به نماز خواندن: دست برای تكبیر بلند كرده و تكبیر گفتند و بعد از قیام ركوع كردند، سپس به سجده رفتند و بعد باز قیام نمودند. و ما از مشاهدهی این جریان تعجب كردیم زیرا در سرزمین مكه این اعمال و اینگونه عبادت سابقه نداشته است.
پس رو به سوی عباس كردیم و گفتیم: آیا این آئین جدیدی است كه در میان شما پیدا شده است، یا چیزیست كه آنرا نمیشناسیم؟ عباس گفت: آری سوگند به پروردگار متعال كه آن را نمیشناسید، این مرد برادرزادهی من محمد بن عبدالله است و این پسر علی ابن ابیطالب است و این زن خدیجه دختر خویلد و زن محمد است، و در روی زمین كسی به جز این سه نفر پیدا نمیشود كه اینگونه و به این ترتیب خداوند جهان را پرستش كند.[
سیر اعلام النبلاء، ج1، ص333.
نمازهای واجب:
نمازهای واجب در ذیل خواهد آمد. البته مسلمانان سنی علاوه بر اینها، شرکت در نماز جمعه و نماز عید را نیز واجب میدانند؛ شیعیان این نمازها را در زمان غیبت کبری، مستحب میدانند.
نمازهای یومیّه (روزانه)
بر مسلمانان واجب است که روزی ۵ بار نماز بخوانند؛ کودکان، بیماران روانی و زنان در دوره عادت ماهانه از خواندن این نمازها معاف هستند. این نمازهای پنجگانه عبارتاند از:
نماز صبح (نماز فجر، نماز دوگانه):از سپیده دم تا طلوع آفتاب؛ این نماز دو رکعت است.
نماز ظهر (نماز پیشین): هنگامی که خورشید در وسط آسمان قرار گیرد تا زمان عصر؛ این نماز چهار رکعت است.
نماز عصر (نماز دیگر): بعد از زمان ظهر تا زمان غروب خورشید؛ این نماز چهار رکعت است.
نماز مغرب (نماز شام): از زمان غروب خورشید تا زمان عشا؛ این نماز سه رکعت است.
نماز عشاء (نماز خفتن): از زمانی که شفق سرخ رنگ آفتاب ناپدید شود تا نیمه شب؛ این نماز چهار رکعت است.
شیعیان معتقدند که بلافاصله پس از خواندن نماز ظهر میتوان نماز عصر و بلافاصله پس از نماز مغرب، میتوان نماز عشا را تا نیمه شب خواند.
مسلمانان اعتقاد دارند که چنانچه کسی نتواند نماز را در وقت آن بخواند، باید آن را پس از پایان وقت بخواند. چنین نمازی را نماز قضا میگویند.
نماز طواف واجب خانه خدا (در مسجدالحرام)
پس از هفت دور چرخیدن به دور کعبه، یک نماز دورکعتی به نام نماز طواف خوانده میشود.
نماز میّت
نماز میت، بر مرده گزارده میشود. این نماز نیاز به وضو و غسل و غیره ندارد و با کفش میتوان آن را انجام داد. معمولاً در مسجدالحرام پس از هر نماز یومیّه از نمازگزاران دعوت میشود که برای مرده یا مردگانی نماز بخوانند.
نماز قضای پدر و مادر
کسی که در زندگی خود برخی از نمازهایش را به جا نیاورده، باید پسر بزرگترش آن نمازها را قضا کند که جزئیات آن در کتابهای دینی نوشته شده است.
نماز نافلهای که به علت نذر یا عهد یا قسم واجب شده است
نماز نافله به خودی خود واجب نیست و مستحب است ولی مثلاً اگر کسی نذر کند (تصمیم بگیرد) که اگر بیماریم معالجه شود، نماز نافله خواهم خواند و بیماریش معالجه شود، نماز نافله بر او واجب میشود که جزئیات این موضوع در کتابهای دینی ذکر شده است.
نمازهای مستحب:
نماز نافله
به نمازهای مستحبی نوافل گویند. اثر کلی نوافل قرب به خدا و توجه و تذکر بیشتر و طبعاً پاکی و دوری از گناه و غفلت است. در حدیث قدسی معروفی به نام «قرب النوافل» آمده کهخداوند فرموده: «بنده با نوافل به من نزدیک میشود تا جائیکه من چشم او میشوم که با او میبیند و گوش او میشوم که با او میشنود و دست او میشوم که با او کار انجام میدهد؛ یعنی، چشم و گوش و دست الهی پیدا میکند.» بهترین نمازهای مستحبی نوافل شبانهروزی هستند که به آنها نوافل یومیه میگویند، نافله صبح، نافله ظهر، نافله عصر، نافله مغرب و نافله عشاء و دربین اینها نافله شب ونافله صبح بافضیلتتر است. اما نمازهای مستحبی دو قسم است؛ بعضی مانند نوافل شبانه روز اصلاً سوره ندارد؛ یعنی، خواندن سوره لازم نیست اما اگر کسی یک سوره یا چند سوره بخواند اشکال ندارد و کراهت هم ندارد؛ قسم دوم آنهایی است کهسوره خاص و دستور خاصی دارد مانند نماز جعفر طیار که اگر کسی بخواهد به دستور آن رفتار کرده باشد باید همان سوره خاص را بخواند؛ اما اگر در همین قسم نیز سوره دیگر بخوانند و یا چند سوره بخوانند باطل نیست واشکال ندارد. گفتنی است نمازهای مستحبی زیاد است و در حوصلهٔ این نامه نمیگنجد برای اطلاع از آنها به رساله توضیح المسایل و مفاتیح الجنان مراجعه کنید. در این مقاله نماز شب توضیح داده شده است که البته مقالهٔ جداگانهای هم دارد.
نماز تحیت مسجد
کسی که به مسجد وارد میشود بهتر است که یک نماز دورکعتی برای تحیت مسجد بخواند و تَحیّت به معنای سلام است. اگر یک نماز دورکعتی واجب (مثلا نماز صبح) را هم بخواند کافی است، یعنی در این صورت این نماز هم نماز صبح حساب میشود و هم نماز تحیت مسجد.
نماز استخاره
استخاره در لغت یعنی طلب خیر یا خوبیخواستن، و این در حقیقت دعا برای خیر از خداست. و بسیاری از روایاتی که توصیه به استخاره میکند به این معناست؛ یعنی دعا کنید و از خدا خیر بخواهید.
معنای دیگری نیز دارد که مشهورتر است و آن این است که انسان در کاری که میخواهد انجام دهد چون نتیجه آن را نمیتواند پیش بینی کند اول با مشورت و تعقل سعی میکند بفهمد انجامدادن و یا انجامندادن، کدام بهتر است. اگر به نتیجه نرسید، و از طرفی کسی هم نیست که با توکل به خدا پیش برود، برای آرامش پیداکردن به استخاره متوسل میشود و از خدا کمک میگیرد. این استخاره روشهای مختلفی دارد.
نماز استخاره ذات الرقاع به این شکل است که:
هرگاه اراده کردی امری را، می گیری شش رُقعه (کاغذ) را و می نویسی در سه رقعه از آن بسم الله الرحمن الرحیم خیره من الله العزیز الحکیم لفلان بن فلان إفعل (به جای فلان بن فلان اسم خود و پدر خود را می نویسی) و در سه رقعه دیگر به جای إفعل می نویسی لاتفعل.
این شش رقعه را زیر مصلای خود گذاشته و دو رکعت نماز (مثل نماز صبح) بجا میآوری و چون نماز را تمام کردی سجده میکنی و در سجود صد مرتبه میگویی
استخیر الله برحمته خیره فی عافیه
پس می نشینی و می گویی: اللهم خیر لی و اختر لی فی جمیع أموری و یسیر منک و عافیه
پس دست می زنی به رقعهها و آنها را به هم مخلوط می کنی و یکی یکی بیرون می آوری
اگر ۳ إفعل پشت سر هم بیرون آمد آن امر را بجا می آوری که اراده کرده ای
اگر ۳ لاتفعل بیرون آمد به جای نیاور آن امر را که نیت کرده ای
نماز استسقاء
نماز استسقا و طلب باران در کتاب المنتقی در حوادث سال پنجم می نویسد در این سال مردم مدینه به خشکسالی دچار شدند و به نزد رسول خدا(ص) آمده و گفتند: ای پیغمبر خدا! باران قطع شده و درختان خشک گردیده و علوفه تمام گشته و چارپایان و مواشی به هلاکت رسیده اند، از خدای خود بخواه تا برای ما بارانی بفرستد!
رسول خدا بدانها فرمود: فلان روز که شد بیایید تا برای این کار بیرون برویم و همراه خود مقداری صدقه هم بیاورید.
چون روز موعود فرا رسید پیغمبر آمد و مردم نیز بیرون آمدند و همگی با حال آرامش و وقار به سوی بیابان حرکت کردند و در جایی به نماز ایستادند و چون نماز به پایان رسید رسول خدا(ص)برخاسته و عبای خود را وارونه کرد و رو به مردم ایستاده دستها را به سوی آسمان بلند کرد، آن گاه این دعا را خواند:
«اللهم اسقِنا و اغِثنا، غیثا مُغیثا، و حیا ربیعا، و جدا طبقا معذقا عاما هنیئا مریئا. . . »
تا آخرِ دعای مفصلی که از آن حضرت نقل شده است.
راوی حدیث که انس بن مالک است گوید: ما هنوز از جای برنخاسته بودیم که تکههای ابر ظاهر شد و تدریجاً همه آسمان را ابر گرفت و باران شروع شد و یکسره تا هفت شبانه روز پیوسته باران آمد تا حدی که مردم به نزد آن حضرت آمده و گفتند:
ای رسول خدا زمینها را یکسره آب گرفته و خانهها ویران گشته و راهها بسته شد از خدا بخواه تا باران را از ما بگرداند. پیغمبر که در آن وقت بالای منبر بود از گفتار آنها که حکایت از زودرنجی انسان در کارها می کرد خندید و سپس دستها را به آسمان بلند کرده گفت:
«حوالینا و لا علینا، اللهم علی رؤس الظراب و منابت الشجر و بطون الاودیة و ظهور الاکام ».
[پروردگارا بر اطراف ما ببار نه بر ما، خدایا بر بالای تپهها و پای درختان و شکم درهها و پشت کوهها!]ناگهان ابرهایی که بالای سر شهر بود از هم باز شد و مانند حلقه و سپری دایره وار شهر را در بر گرفت که به اطراف می بارید و در شهر مدینه قطره ای نمی بارید.
نماز شب
نوشتار اصلی: نماز شب
نماز شب نمازیست مستحبی که بر حضرت رسول (ص) واجب بود. نکات بسیاری در تأثیر این نماز در دنیا و آخرت نمازگزار گفته شده است. نماز شب بسیار توصیه شده، کلاً یازده رکعت و از این قرار است: چهار نماز دو رکعتی شبیه به نماز صبح (یعنی هر رکعتی حمد و یک سوره اما سوره مستحب است و میشود آن را حذف کرد). دو رکعت نماز موسوم به شفع که در رکعت اول آن بعد از حمد سوره ناس و در رکعت دوم سوره فلق خوانده میشود. در آخر یک رکعت موسوم به وتر که بعد از حمد هر دو سوره ناس و فلق خوانده میشود و در قنوت این ذکر مقابل ده بار گفته میشود: "هذا مَقامُ العائذُ بِکَ مِنَ النار". در پایان، دعا برای چهل مومن و درگذشتگان مستحب است، اما اگر گفته نشود هم اشکالی نیست. در صورت حذف زائدات، این نماز در زیر ۱۰ دقیقه قابل اجراست. وقت آن از نیمهشب تااذان صبح است.
به هشت رکعت اول، نافلهٔ شب گویند.
در مورد نماز شب این دستورات هم آمده است:
در نماز وتر پس از حمد سه بار سوره «قل هو الله احد» (و پس از آن سورههای ناس و فلق) خوانده شود.
در قنوت هفتاد مرتبه گفته شود:«استغفرالله ربی و اتوب الیه» و برای چهل نفر مومن استغفار شود یا چهل بار گفته شود: «اللهم اغفر للمومنین و المومنات» و سیصد مرتبه گفتهشود «العفو.»
میتوان بدون سوره یا قنوت خواند.
اگر وقت تنگ باشد میتوان فقط به شفع و وتر یا وتر تنها اکتفا نمود.
در روایت است خانهای که در آن نماز شب خوانده شود مانند ستاره آسمانی برای ملائک میدرخشد و آنان برای نمازگزار صلوات ودرود و رحمت میفرستند.
برخی از نمازهای دیگر:
علت این که از نمازها در بخش دیگری قرار داده شدند این است که در شرایطی واجب، و در شرایطی مستحب هستند، یا این که در برخی از مذهبها واجب و در مذاهب دیگر مستحب هستند.
نماز آیات
نماز آیات به واسطه چهارچیز بر مسلمان واجب میشود:
کسوف (اگرچه به مقدار کمی باشد)
خسوف (اگرچه به مقدار کمی باشد)
زمینلرزه
رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها در صورتی که بیشتر مردم بترسند.
توضیح این که این نماز در نزد شیعیان، واجب و در نزد اهل سنت مستحب است.
نماز جمعه
نوشتار اصلی: نماز جمعه
نماز جمعه، نمازیست که در ظهر روز آدینه در مساجد خوانده میشود. در نزد اهل سنت، شرکت در این نماز برای مردان واجب است؛ در حالی که زنان میتوانند در این نماز شرکت کنند یا به جای آن نماز ظهر را بخوانند. مراسم نماز جمعه با دو خطبه آغاز میشود؛ پس از آن، دو رکعت به جای نماز ظهر خوانده میشود. در ایران، هر شهر تنها یک امام جمعه دارد و نماز جمعه در مسجد جامع یا مصلای اصلی همان شهر، برگزار میشود- امام جمعهی شهرهای ایران، همیشه از سوی رهبر انتخاب میشود.
نماز عید
نوشتار اصلی: نماز عید
نماز عید، نمازیست که به هنگام عید فطر و عید قربان خوانده میشود.
نماز جماعت
نوشتار اصلی: نماز جماعت
به طور کلی نمازهای واجب بهتر است به جماعت خوانده شوند یعنی به صورت گروهی. بنابراین نماز جماعت، نماز دیگری به غیر از نمازهای واجب نیست. در نماز جماعت یک نفر پرهیزگار در جلو دیگران میایستد که به او امام جماعت گویند.
نماز قضا
اگر نماز واجب در وقت خود خوانده نشود، باید بعداً خوانده شود که به چنین نمازی قضا گویند.
قرآن مجيد:نماز فجر(نماز صبح) مشهود ملائکه است(بني اسرائيل/آيه77)گر چه تمام نمازها مشهود ملائکه است ولي نماز صبح در اين وادي از ويژگي خاصي بهره مند است. در روايات اسلامي آمده که : ((نماز صبح از ميان نمازها اين امتياز دارد که ملائکه شب و ملائکه روز آن را مشاهده مي کنند.زيرا نماز صبح اگر در اول وقت خود انجام شود دقيقاً در لحظه اي انجام شده است که ملائکه شب جاي خود را به ملائکه روز مي دهند. و هر دو گروه از فرشتگان شاهد اقامه آن خواهند بود.بنابراين نماز صبح که در اول وقت خوانده شود در دو پرونده ثبت مي شود.))
(وسايل شيعه/ج3/ص156/بحار/ج8/ص73)
2-نماز صبح را با لباس زير نخوانيد
((استادشهيد مطهري اهميت ويژه و فوق العاده اي براي نماز قائل بودند.ايشان هرگز با لباس خانه نماز نمي خواند، مخصوصاً نماز صبح را.))
ما که از رختخواب بيرون مي آييم با همان لباس زير نماز صبح را مي خواهيم اما ايشان به هنگام نماز، لباس مي پوشيدند عمامه به سر مي گذاشتند و خودشان را براي نماز آراسته مي کردند.شايد اين کار بدين سبب بود که، مي خواستند از همان آغاز صبح که لباس مي پوشيدند آمادگي روحي پيدا کنند يعني ((من مي خواهم کاري انجام دهم که سرسري نيست.اين حالت آمادگي قبل از نماز مسلماً تاثير روحي بسزايي دارد.))
3-مواظب نماز صبح باشيد
رسول خدا: کسي که نماز صبح نخواند قرآن از او بيزار است.
هرکه نماز ظهر بجا نياورد پيامبران الهي از او بيزارند.
هرکه نماز عصر را ترک کند فرشتگان از او بيزار است.
هرکه نماز مغرب نخواند دين از او بيزار است.
هرکه نماز عشارا ترک کند خداي جهان از او بيزار است.
(اسرار الصلوه/ص34)
4-نماز صبح را منافقين دوست ندارند
رسول خدا: نماز صبح و نماز عشا سنگين ترين نمازها در نظر منافقين است.
(مستدرک وسايل/ج1/ص/183)
5-حاجات مهم را بعد از نماز صبح از خدا بخواهيد
روايت شده است که ((حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نماييد.))
امام حسن مجتبي(ع) مي فرمايد:از رسول خدا شنيدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بين او و آتش دوزخ ديواري ايجاد مي کند.
6-از رحمت خدا دور نشويد
حضرت مهدي(عج) به يک از مشتاقان ديدارش که به زيارت آن حضرت موفق شده بود دوباره فرمود: از رحمت خدا دور است کسي که نماز صبح را چندان تاخير بيندازد تا ستاره ها ناپديد شوند و نماز مغرب را به حدي تاخير بيندازد تا ستاره ها ظاهر شوند.
(حق اليقين/ص302)
7-نماز صبح به جماعت
رسول خدا چون شنيد تعدادي از مسلمين در نماز جماعت صبح حضور ندارند فرمود: اگر آنها از ثواب زياد نماز جماعت صبح و عشا خبر داشتند مانند راه رفتن کودکان شيرخوار، خود را به نماز جماعت مي رساندند(بهترين پناهگاه/ص94)
اسحاق ابن عمار از امام صادق(ع) سوال کرد که : خبر ده ما را از برترين وقت براي نماز صبح.امام فرمود:هنگام طلوع فجر
چون خداوند مي فرمايد: اِنّ قران الفجر کانَ مشهوداً(اسرا 78)
يعني نماز صبح را ، فرشته روز و فرشته شب هر دو مشاهده مي کنند. پس هرگاه بنده نماز صبح را با طلوع فجر بخواند،دو مرتبه پاداش نوشته مي شود،هم فرشته صبح مي نويسد و هم فرشته شب.(ثواب الاعمال/ص85)
8-اي بي خبرها برخيزيد
و در روايتي آمده که حضرت امام حسين(ع) در کودکي تعابير زيباييدر مورد پرندگان داشتند و در مورد خروس مي فرمودند: خروس در موقع اذان فرياد مي زند: قوموا ايها الغافلون ، قوموا ايها الغافلون
يعني اي بي خبرها برخيزيد، اي بي خبرها برخيزيد.
هنگام سپيده دم خروس سحري داني که چرا همي کند نوحه گري
يعني که نمودنددر آينه ي صبح کز عمر شبي گذشت و تو بي خبري
حکايت
1-امام حسن عسکري(ع):ابتدا نماز صبح بخوانم
هنگامي امام حسن عسکري(ع) در بستر بيماري بود و آخرين لحظات عمر شريفش را سپري مي کرد مقداري دارو جوشانده خدمت حضرت آوردند تا ميل کند.فرمود: ((وقت نماز صبح است. اول مقداري آب بياوريد تا وضو بگيرم و نماز بخوانم.))آب آوردند و امام وضو گرفت و نماز صبح را بجا آورد و لحظاتي بعد روح مقدسش به عالم بقا پرواز کرد.
(منتهي الامال /ج2/ص412)
رسول خدا(ص):هنگامي که آفتاب طلوع مي کند کافران و آفتاب پرستان در برابر آن به سجده مي افتند و خداوند نماز صبح را بر امت من واجب فرموده تا پيش از آنکه کافران،آفتاب و شيطان را سجده کنند امتم در برابر خداوند متعال سجده کنند.
(تفسير ابوالفتوح رازي /ج1/ص161)
2-استخاره بد آمد
مردي تصميم داشت به سفر تجارت برود خدمت امام صادق(ع) که رسيد درخواست استخاره اي کرد، استخاره بد آمد، آن مرد ناديده گرفت و به سفر رفت اتفاقاً به او خوش گذشت و سود فراواني هم برد امام از آن استخاره در تعجب بود پس از مسافرت خدمت امام رسيد و عرض کرد:
يابن رسول الله ! يادتان هست چندي قبل از خدمت شمارسيدم برايم استخاره کرديد و بد آمد، استخاره ام براي سفر تجارت بود به سفر رفتم و سود فراواني کردم به من خوش گذشت.
امام صادق(ع) تبسمي کرد و به او فرمود: ( در سفري که رفتي يادت هست در فلان منزل خسته بودي نماز مغرب و عشايت را خواندي شام خوردي و خوابيدي و زماني بيدارشدي که آفتاب طلوع کرد و نماز صبح تو قضا شده بود؟
عرض کرد آري .حضرت فرمود: اگر خداوند دنيا و آنچه را که در دنياست به تو داده بود جبران آن خسارت (قضا شدن نماز صبح) نمي شد.
(جهاد با نفس/ج1/ص66)
3-امام خميني و نماز صبح
شبي بعد از دستگيري در مسير راه به سمت تهران به سربازان گفتم:نماز صبح نخوانده ام و يک جايي نگه داريد که من وضو بگيرم.
گفتند ما اجازه نداريم. گفتم شما که مسلح هستيد من اسلحه اي ندارم ضمنا چند نفر هستيد من تنها هستم کاري نمي توانم بکنم.گفتند ما اجازه نداريم.
فهميدم مه فايده اي ندارد.
گفتم خوب اقلاً نگه داريد تا من تيمم کنم گوش کردند و ماشين را نگه داشتند و اجازه پياده شدن به من ندادند.
من همين طور که توي ماشين مامورين نشسته بودم از توي ماشين خم شدم و دست خود را به زمين زدم و تيمم کردم نمازي که خواندم پشت به قبله بود چرا که از قم به تهران مي رفتيم و قبله در جنوب بود نماز با تيمم و پشت به قبله و ماشين در حال حرکت اين طور نماز خودم را خواندم شايد همين دو رکعت نماز من مورد رضاي خدا واقع شود.
(امام در سنگر نماز/ص13)
4-حضرت علي(ع) و محراب کوفه
حضرت مولي الموحدين امير مومنان علي(ع) اولين شهيد محراب در تاريخ اسلام هستند.
آن حضرت سحرگاه روز 19 ماه رمضان سال 40 هجري در محراب مسجد کوفه هنگام نماز صبح با ضربت شمشير زهرآلود ابن ملجم مرادي مجروح و در 21 رمضان مظلومانه به شهادت رسيدند.
امام حسن مجتبي(ع) فرمودند: آنگاه که پدرم امام علي(ع) در آستانه شهادت قرار گرفت رو به من کرد و فرمود:
فرزندم ! تو را وصيت مي کنم به نماز اول وقت.
(ميزان الحکم/ج4/ص3539)
روايت است که حضرت علي(ع)در آستانه شهادت 3 مرتبه درباره نماز سفارش کرد و فرمود : نماز ، نماز ، نماز
(مستدرک الوسايل/ج3/ص30)
وقتي که حضرت را پس از ضربت خوردن از مسجد به خانه بردند، نگاه به طليعه ي فجر افکند و فرمود: اي صبح تو شاهده باش که علي را فقط اکنون( به اجبار) دراز کشيده مي بيني!
تاري
صفحه قبل 1 صفحه بعد